بهداشت معنوی؛ مسیحیت تبشیری به دنبال مدل‌های جدیدی برای تبشیر در فرهنگ و جامعه‌های مختلف ازجمله یهودی‌ها، هندوها، مسلمانان بود. بعد از سال‌ها پژوهش موانعی عدم موفقیت مدل‌ها بیان شد. برای گذر از این موانع مدل‌های پست‌مدرن تبشیری به وجود آمد. مدل پست‌مدرن، مدل‌های سنتی را زیر سؤال می‌برد. این مدل با نگاه به هویت و فرهنگ شاخصه‌های جدید را تعریف کرد. در دهه‌های اخیر این مدل موسوم به جنبش اینسایدر توانسته در فرق مختلف مسیحی طرفداران بسیاری پیدا کند.
موفقیت این مدل در ایجاد فرقه یهودیان مسیحایی (Messianic Judaism) بود که با حفظ فرهنگ یهودی خود، عیسی مسیح به‌عنوان منجی می‌شناختند. این فرقه توسط جامعه یک نوع از یهودی شناخته می‌شد. به همین خاطر ترویج این فرقه بین یهودیان بسیار آسان بود چراکه شکل یهودی خود را حفظ می‌کرد.
جنبش اینسایدر (Insider movement) یک مدل تبشیری در ظاهر فرهنگی قبلی ولی با بطن مسیحی است. این مدل با مدل سنتی “تغییر دین دادن” تفاوت را دارد. فرد تغییر کیش نمی‌دهد ولی در باطن از مسیح کلیسا پیروی می‌کند. در این مدل سعی می‌شود مسیح کلیسا با همان شکل خداوندی در فرهنگ بومی تطبیق پیدا کند تا تعارضات بین دین قبلی و دین مسیحیت را کم کند. جنبش اینسایدر باعث می‌شود فرد مسیحی نشود ولی پیرو عیسی مسیحی با حفظ دین قبلی خود باشد. در این صورت با ارتداد و همین‌طور طرد شدن از جامعه خود روبرو نمی‌شود. این افراد جذب‌شده به‌راحتی با نام تفکرات جدید دینی به نشر این مدل می‌پردازند.
شاید این ترکیب بسیار خوب به نظر برسد ولی باید گفت این ترکیب دو دین یک فرقه شبه مسیحی در جامعه تبشیر شده ایجاد می‌کند. نظریه‌پردازان هدف اصلی این مدل را استحاله دین قبلی به‌طور کامل در جامعه می‌دانند تا به‌مرورزمان دین بومی استحاله و مسیحیت جایگزین دین قبلی شود.
در این مدل نسل اول از تبشیر اطلاع ندارند و اهداف این فرقه سازی اصلاً برای افراد بیان نمی‌شود و این مدل باعث استحاله کامل دین در جامعه طی چند نسل می‌گردد. مسیحیت تبشیری مانع در تبشیر را فرهنگ جامعه دانست. الهیات قابل‌تغییر هستند ولی فرهنگ جامعه قابل‌تغییر نیست. مسیحیت در هنگام تبشیر همیشه متصل به فرهنگ غربی بود به‌عنوان‌مثال مسیحیت برای خانواده‌ها نماد نفوذ فرهنگ ضد اخلاقی غرب بود. به همین خاطر میسیونرها به دنبال بومی کردن مسیحیت با فرهنگ بومی جامعه بودند.
یکی از اصلی‌ترین نظریه جنبش اینسایدر تطبیق مسیحیت با فرهنگ بومی بود در این مدل دعوت عیسی مسیح منحصر به کلیسا نیست حتی نظر داشتند در مسجد عیسی می‌توان دعوت به عیسی مسیح کرد یا در کنیسه عیسی یهودیان را دعوت به عیسی مسیح کرد. نظریه‌پردازهای این مدل اینسایدر فرهنگ وسیله خنی برای انتقال مفاهیم می‌دانند به همین خاطر مسجد هم توانایی دعوت به مسیح را درد.
این مدل جنجالی عواقب خیلی خطرناک دارد چرا فرهنگ بومی به خاطر استفاده با مفاهیم بومی با هم مأنوس شده‌اند و ترکیب فرهنگ بومی با مفاهیم جدید مسیحیت منجر به ایجاد فرقه دینی شبه مسیحی می‌شود. این فرقه اصلاً قابل‌کنترل نیست.
اینسایدر برای مسلمانان
بعد از موفقیت این مدل در جامعه یهودی و بودائی میسیونرها تصمیم به استفاده این مدل در جامعه اسلامی گرفتند. جامعه اسلامی نسبت به جامعه‌های دیگر بسیار مستحکم بود. احکام ارتداد و اهل ذمه باعث می‌شد که میسیونرها بعد از سال‌ها تلاش موفق نباشند. افرادی تازه مسیحی از جامعه اسلامی طرد می‌شدند و نسل آن‌ها به‌مرور منقرض می‌شد یا مجبور به کوچ به مناطق مسیحی می‌شدند. به همین خاطر در جامعه اسلامی دوام نمی‌آوردند.
استخراج‌گرایی احکام اسلامی
حذف افراد از جامعه اسلامی عامل اصلی بقاء جامعه اسلامی است. در مدل اینسایدر دیگر استخراج‌گرایی احکام ارتداد و اهل ذمه نیست چراکه مسیحیت در پوشش ظاهر اسلامی نفوذ می‌کند. جنبش اینسایدر در تلاش است در پوشش اسلامی بدون جلب توجه در باطن افراد مسیحیت را رواج دهد. در این مدل تغییر دین نیاز نیست. فرد در این مدل بین هویت اسلامی و مسیحیت نگه‌داشته می‌شود.
فرهنگ اسلامی وسیله‌ای خنثی است
نظریه‌پردازهای جنبش اینسایدر نظر دارند فرهنگ اسلامی یک شکل فرهنگی خنثی است به همین خاطر می‌توان اشکال فرهنگی اسلامی برای تبشیر استفاده کرد. استفاده از پوشش فرهنگی در تبشیر مسیحیت باعث می‌شود در ظاهر شکل اسلامی بگیرد و مانعی برای تبشیر نخواهد داشت.
الهیات جنبش اینسایدر
برای بهبود در تبشیر مدل‌های فرهنگی نوشته شد برای اجرای این مدل نیاز به تائید الاهیاتی داشت. الاهیات ملکوت خداوند یک الاهیات پست‌مدرن ابداع شد. در این مدل فرد صرف ایمان به مسیح بدون تغییر کیش و بدون رفتن به کلیسا مسیحی حساب می‌شد. اما برای تطبیق اسلام با مسیحیت نیاز بود یک منش جدید در دیدگاه اسلامی ایجاد شود. مدل‌های برای بازتفسیر قرآن و احادیث اسلامی نوشته شد. میسیونرهای مخالف جنبش اینسایدر مدلی در نظر دارند که برای تغییر هویت اسلامی و بازتفسیر قرآن خطرات بسیاری به دنبال دارد و این اقدام خلاف اخلاق و دین‌داری است.
کتاب مقدس با ظاهر اسلامی
برای گسترش تفکر اینسایدر میسیونرها شروع به تطبیق کتاب مقدس با فرهنگ اسلامی کردند. حذف پسر خدا بودن عیسی مسیح و استفاده از الفاظ اسلامی برای عیسی مسیح کلیسا مانند کلمه الله از اقدامات میسیونرها برای تطبیق کتاب مقدس و قرآن بود. این اقدامات صرف کلمه پسر خدا و کلمه الله نبود. میسیونرهای افراطی به تطبیق کامل کتاب مقدس و قرآن روی آوردند. کیشش دیوید اوون از میسیونرهای افراطی است که کتاب مقدس اسلامی موسوم به سیرت‌المسیح را در اسرائیل بین مسلمانان کرانه باختری منتشر کرد. انجیل‌های اسلامی‌شده به‌صورت گسترده در اسرائیل مالزی ترکیه و بنگلادش و… منتشر شده است. میسیونرهای مخالف استفاده از اناجیل اسلامی‌شده را برای مسلمانان را نوعی خیانت به کتاب مقدس مسیحیان و قرآن مسلمانان می‌دانند.
نماد جنبش یهودان مسیحایی
یک یهودی مسیحیایی در حال خواندن سرودهای مسیحی
این فرقه با حفظ کامل فرهنگ و اشکال یهودی عیسی مسیح را پیروی می‌کنند
باب اول کتاب کشیش دیوید اوون
تقلید از شکل ظاهری سوره فاتحه الکتاب قرآن
نگارنده: سیدجعفر هاتف‌الحسینی
لینک‌های مرتبط:
مسیحیت تبشیری و اسلام عامیانه؛ ستیز درونی برای استحالۀ اسلام اصیل
