قائممقام پژوهشگاه قرآن و حدیث، کرونا را سبب توجه بیشتر انسان به خدا و فناوریهای نوین بهویژه در مجامع علمی و حوزوی دانست و پیشبینی کرد: در پساکرونا انسان بازگشت به دین خواهد داشت و روحانیون وظیفه دارند این نگاه معنوی را تقویت کنند.
به گزارش جمن نیوز، حجتالاسلام رضا برنجکار در گفتوگو با شفقنا گفت: کرونا اولین بلای عالم و حتی فراگیر جهان نیست، ما در گذشته بلاهای فراگیرتر و دارای آثار مخربتری داشتیم مانند جنگهای جهانی اول و دوم بهویژه جنگ جهانی دوم که ۷۰-۸۰ میلیون نفر را از بین برد و یا ویروسی که سال ۱۹۲۰ معروف شد به ویروس اسپانیایی و ۱۰۰ میلیون نفر بر اثر آن کشته شدند بنابراین نباید تحلیلهایی را بدون نگاه به گذشته انجام دهیم بلکه گذشته باید برای ما مایه عبرت باشد و پیشبینی و پیشگوییها را با نگاه به گذشته انجام دهیم.
وی افزود: اگر به منطق روایات و واقعیت تاریخی گذشته نگاه کنیم، همواره بلایا و مشکلات دارای کارکرد دوگانه بودند یعنی سبب میشوند از سویی برخی از دین رویگردان شده و از آنسو، برخی هم به خدا توجه کنند اما به طور کلی حکمت شرور اعم از طبیعی مانند سیل و زلزله و ویروس و غیرطبیعی مانند مشکلات متعددی که به دست بشریت برای انسانها به وجود میآید، برای این است که توجه ما به خداوند بیشتر شود.
مجموع مشکلات و بلایا به نفع دین تمام میشود
قائممقام پژوهشگاه قرآن و حدیث با بیان اینکه مشغلههای دنیوی حجابی برای توجه ما به خداوند است، گفت: کارکرد شرور این است که انسان را به خدا توجه میدهد البته این توجه میتواند مثبت(توجه به خدا) یا منفی(روی گرداندن از خدا) باشد.
وی پیشبینی کرد: مجموع این بلایا و مشکلات به نفع دین تمام شود و توجه به خدا بیشتر گردد البته این به آن معنا نیست که همه مؤمن شوند بلکه طبق نصّ قرآن کریم، این توجه و رویآوردن به خدا استمرار ندارد و انسان وقتی به ساحل آرامش رسید دوباره طغیان میکند و این طبیعت دنیاست که محلی برای ابتلا و آزمایش انسان است.
برنجکار با اشاره به آیه «…وَنَبْلُوکُمْ بِالشَّرِّ وَالْخَیْرِ فِتْنَهً» گفت: شرور برای مدتی میآیند و با خود گشایشها به همراه میآورند و خیرات هم به همین نحو در مدت کوتاهی میآیند و هر دوی اینها جهت آزمایش انسان است تا هنگام مواجه شدن با شرور به خدا توجه کنیم و هنگام خیرات هم شکرگزار باشیم.
کرونا زمینهساز ظهور است نه علامت آخرالزمان
وی با نادرست خواندن تحلیل برخی که ویروس کرونا را از علائم آخرالزمان دانستهاند، تصریح کرد: از این باب که زمینه دینداری و توجه به خدا با شرور ایجاد میشود میتوان گفت این قبیل مشکلات حادّ ما را برای ظهور آمادهتر میکند و درواقع یکی از زمینهسازیهای ظهور حضرت ولیعصر(عج) است.
رئیس انجمن علمی کلام اسلامی حوزههای علمیه در مورد آینده سنتهای دینی و راه تداوم آنها گفت: خداوند در قرآن کریم به پیامبر (ص) میگوید:«فذکّر انتَ مذکّر»؛ بر این اساس بهترین راه برای حفظ آئینها و سنتهای دینی، یادآوری است.
وی با انتقاد از صداوسیما که همدلی و همبستگی مردم در جریان شیوع کرونا را نشان نمیدهد، گفت: اگر نگاهی به جهان پیرامون بیندازیم میبینیم کشورهایی که قدرتمند و ثروتمند هستند برای بهدستآوردن یک ماسک به جان هم میافتند و فروشگاهها را غارت میکنند اما در ایران، مساجد ما محل تولید ماسک و بستهبندی و کمک شدهاند.
انگیزههای دینی و معنوی را در مردم تقویت کنیم
برنجکار گفت: باید بهصورت دائم و پیوسته، همبستگی بین مردم و انگیزههای دینی و معنوی را به مردم یادآوری کنیم و این نباید محدود به دوران کرونا شود بلکه بعد از کرونا هم باید این همبستگیها نشان داده شود چون این صحنهها سبب میشود تا مردم به یاد خدا بیفتند.
وی در خصوص نگاه به جهان و خلقت و معنویت پس از کرونا ابراز داشت: پس از کرونا، تا مدتی انسانها متوجه میشوند این گونه نیست که همه چیز تمام شده باشد و انسان بینیاز از خدا باشد و البته این مسبوق به سابقه است که نمونه آن را در جنگ جهانی اول و دوم و ویروس اسپانیایی در سال ۱۹۲۰می بینیم.
استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه این مشکلات و مسائل ما را متوجه عجز خودمان میکند، گفت: بلایای طبیعی یا غیرطبیعی که سر انسان میآید، ما را متوجه این مسأله میکند که نمیتوانیم خدا باشیم و این جهان بهشت نیست، باید فرعونیت را کنار گذاشته و با صلح و عدالت کنار هم زندگی کنیم و درواقع به پیام دین برگردیم.
وی با تأکید بر اینکه باید جنبههای دینی را در مردم تقویت کنیم، تصریح کرد: ما باید واقعیتهای دینی را به مردم بگوییم و فلسفه آمدن دین را برای مردم تبیین کنیم و مفاهیم دینی را برای مردم گفته و از آن بهرهبرداری کنیم.
نگاههای معنویتگرا در پساکرونا تقویت خواهد شد
برنجکار گفت: نگاههای معنویتگرا در پساکرونا تقویت خواهد شد البته بدان معنا نیست که همه ابناء بشر معنوی میشوند بلکه بلایا و مشکلات طبیعی بهگونهای است که برای عدهای ایجاد فرصت و برای عدهای تهدید خواهد بود و من معتقدم کرونا ظرفیتی است که تبدیل به فرصت و کفّه معنویت سنگینتر خواهد شد.
وی با بیان اینکه دین دارای جنبههای کلامی، فلسفی و عرفانی است، گفت: ما باید به اعتقادات و شریعت و جنبههای معنوی بیشتر توجه کنیم و به شکل اجتهادی به قرآن و روایات نگاه کنیم.
قائممقام پژوهشگاه قرآن و حدیث با بیان اینکه کرونا در کشور ما رفتهرفته به خیر تبدیل میشود، گفت: نباید نافی شرّ شد بلکه میتواند به خیر تبدیل شود و البته این نکته را باید در نظر بگیریم که انسان با اراده و اختیار خود میتواند شرّ را تبدیل به خیر کند.
وی تأثیر تحولات کنونی بر نگرشهای دینی و فلسفی را بسته به فیلسوفان دانست و گفت: بازگشت به دین در فلسفه این است که واقعاً به دین برگردیم و ببینیم در دین چه وجود دارد، ۴۱ سال از انقلاب میگذرد هنوز نتوانستهایم فلسفه مبتنی بر اسلام استخراج کنیم و هنوز در نظرات ملاصدرا و ابنسینا باقی ماندیم.
کرونا فرصت خوبی برای بازگشت به دین است
برنجکار، کرونا را فرصت خوبی برای بازگشت جامعه و حوزه به دین دانست و ادامه داد: وظیفه ما بهعنوان متولیان فرهنگ و دین مردم این است که نگذاریم توجه به دین که بر اثر کرونا به وجود آمده به فراموشی سپرده شود بلکه باید با تبلیغ و فرهنگسازی این روحیه را در مردم حفظ کنیم.
وی افزود: انتظار داریم پس از رفع این بلا توجه به دین بیشتر شود و ما با تلاش خود میتوانیم میزان این توجه را افزایش داده و تقویت کنیم.
استاد دانشگاه تهران در مورد مناسک دینی در پساکرونا گفت: در مبانی دینی یک سری عباداتی داریم که برگزاری جمعی آن بر فرادی اولویت دارد اما برخی موارد را مردم بر حسب عادت نمیتوانند فردی انجام دهند مانند زیارت کردن؛ شاید کرونا به ما نشان داد که از راه دور هم میتوان زیارت کرد و یک سری اعمال را فرادا انجام داد گرچه جمعی بهتر است.
تأثیری که کرونا بر ارتباطات علمی و آموزشی خواهد گذاشت
وی در مورد آینده ارتباطات علمی و آموزشی گفت: کرونا باعث رویآوردن بیشتر مجامع علمی به فضای مجازی شد و به نظرم بعد از کرونا هم چنانچه امکان آموزش حضوری برای استاد و یا امکان حضور برای دانشجو نباشد با استفاده از این فناوری و ظرفیت بتواند آموزش و تدریس خود را دنبال کند.
برنجکار پیشبینی کرد: بهرهگیری از امکانات مجازی در آینده بیشتر خواهد شد و تأثیر مثبتی بر روند آموزش و تبلیغ دین خواهد گذاشت گرچه شکلهای حضوری آموزش و تبلیغ چهره به چهره را هم خواهیم داشت ولی به طور کلی، استفاده از فناوریهای نوین در بخشها و حوزههای مختلف تقویت خواهد شد.